Update onderzoeksbalans archeologie. Hoofdstuk vroege Middeleeuwen

Op 11 december 2008 werd de eerste versie van het hoofdstuk Vroege Middeleeuwen van de Onderzoeksbalans Archeologie (1.0) online geplaatst. Dit instrument beoogde een dynamische stand van zaken van het archeologische onderzoek naar deze periode, die steeds verder aangevuld zou worden.
Deze aanvulling bleef echter uit en is inmiddels een dringende noodzaak geworden. De voorbije 15 jaar hebben immers een enorme groei gekend van terreinonderzoek in de preventieve archeologie. Dit heeft een grote hoeveelheid onderzoeksdata opgeleverd, maar een globaal overzicht hiervan ontbreekt momenteel.

Een actuele versie van de Onderzoeksbalans is noodzakelijk, vermits deze het brede kader vormt voor archeologisch onderzoek en erfgoedbeleid in Vlaanderen. Elk preventief onderzoek dient immers gekaderd te worden in zijn regionale en chronologische context. Een up-to-date onderzoeksbalans is hiervoor een essentiële bron die vermijdt dat uitvoerders voor elk project zelf een synthese moeten maken op kosten van de bouwheer.
De onderzoeksbalans vormt ook het afwegingskader voor het potentieel aan kenniswinst, een belangrijke factor voor de evaluatie van de zin van en de nood aan archeologisch onderzoek. Deze afweging wordt in de preventieve archeologie voortdurend gemaakt, bijvoorbeeld door uitvoerders van archeologisch onderzoek bij individuele projecten (dossierniveau). Maar een actuele onderzoeksbalans is ook essentieel op beleidsniveau, bijvoorbeeld voor de evaluatie en het bijsturen van de regelgeving, en voor de selectie van archeologische zones en beschermingswaardige sites.

Dit project omvat het opstellen van een volwaardige update van het hoofdstuk Vroege Middeleeuwen in de Onderzoeksbalans Archeologie. Volgens de Thesaurus Onroerend Erfgoed wordt de periode gedefinieerd als deze tussen 450 en 900 n. Chr. Ruimtelijk vormt de huidige administratieve afbakening van Vlaanderen het kader. Daarnaast worden ook volgende concrete zaken aangeleverd:

• Een lijst van de gekende sites die op inhoudelijke grond in aanmerking komen voor vaststelling als archeologische zone.
• Een lijst van de gekende sites die op inhoudelijke grond in aanmerking komen voor bescherming als archeologische site.
• Een volgens de actuele stand van zaken van het onderzoek exhaustieve lijst van actuele onderzoeksvragen, direct bruikbaar voor verder onderzoek, in de eerste plaats voor onderzoek in het preventieve traject