"The Roman Empire fell victim to the Late Antique Little Ice Age.” This idea is widely accepted among the general public and among scholars outside history or archaeology. However, many archaeologists and historians reject this idea as environmental determinism and argue that it is not founded on a thorough analysis of the possible effects of climate change on agriculture or society. Grand narratives should be built on a solid base of empirical evidence, which this project aims to provide by focussing on central Italy over a period of six centuries.
Concentrating the analysis solely on climate change would inevitably distort our findings. Hence, this project integrates changes in temperature and precipitation (based on the latest paleoclimatic studies) with other societal and environmental factors. Recent projects have produced a wealth of data in the form of archaeological surveys, geological and environmental studies, excavations and non-invasive archaeology. These data reveal changes in the human and natural landscape at the local level. The project is set up in such a way as to empirically shed light on the impact of both climatic and societal factors (and their interconnectedness) by analysing the data on settlement dynamics and rural exploitation from many different angles. If trends in temperature and/or precipitation explain observed shifts better than societal factors, this will show in the empirical analysis.
“Het Romeinse Rijk ging ten onder aan de laat-antieke Kleine IJstijd.” Dit idee is inmiddels gangbaar buiten de historische wetenschappen en onder het bredere publiek. Vele archeologen en historici wijzen het echter als ecologisch determinisme af en zijn van mening dat de these niet stoelt op een empirische analyse van de mogelijke effecten van klimaatverandering op landbouw of samenleving. ‘Grand narratives’ vereisen een solide fundament in empirisch onderzoek en dit project beoogt die te bieden door te focussen op centraal Italië over een periode van 6 eeuwen.
Een benadering die zich beperkt tot klimaatverandering zou echter tot een vertekend resultaat leiden. Dit project integreert recente paleoklimatologische data met andere maatschappelijke en ecologische factoren. Door het modelleren van nederzettingsdynamieken, connectiviteit en rurale exploitatie kunnen hypothesen m.b.t. de impact van ecologische (klimatologische) en maatschappelijke processen getoetst worden aan de empirische data. Dit empirisch onderzoek werpt dus licht op de impact van zowel klimatologische als maatschappelijke factoren (en hun onderlinge samenhang) door de data m.b.t. nederzettingsdynamieken en rurale exploitatie uit verschillende gezichtspunten te analyseren. Indien veranderingen in temperatuur en neerslag de geobserveerde trends beter verklaren dan maatschappelijke factoren, zal dit blijken uit de empirische analyse.