Literature between city and court. Representations of the house of Burgundy-Habsburg in Dutch literature (1430-1560)

Voor vorst en stad. De literaire productie bij stedelijke feesten ter ere van het huis Habsburg-Bourgondië in Vlaanderen en Brabant (1432-1561)
Start - End 
2003 - 2007 (completed)
Type 
Research Focus 
Research Period 
Additional tags 
Dutch literature
Court

Tabgroup

Abstract

to be completed

Een groot gedeelte van de Nederlandstalige stedelijke literatuur die ons uit het einde van de middeleeuwen en het begin van de vroegmoderne tijd is overgeleverd, werd geschreven ter verheerlijking van het Bourgondisch-Habsburgse vorstenhuis, dat in die periode over de Nederlanden regeerde. Door hun onderwerp, themakeuze en verspreiding vormen deze teksten een brug tussen de wereld van de stad en die van het hof. De rederijkers, die het gros van de gedichten, liederen en toneelstukken schreven en voordroegen en opvoerden, dankten aan deze activiteit in belangrijke mate hun stedelijke steun en sociale prestige.

Ondanks het literair- en cultuurhistorische belang van Bourgondisch-Nederlandse literatuur werd deze tot op heden nog niet als geheel onderzocht. Dit onderzoeksproject wil deze lacune wegwerken door het fenomeen vanuit drie – complementaire – invalshoeken te benaderen.

Een eerste luik probeert inzicht te brengen in de aard van de Bourgondisch-Nederlandse literatuur. Uitgaande van de gelegenheden die aanleiding gaven tot het schrijven van teksten wordt het materiaal onderverdeeld in drie groepen: (1) toneelstukken, gedichten en liederen als bijdrage aan stedelijke feesten ter ere van het vorstenhuis (intredes, vorstelijke geboortes en huwelijken, militaire overwinningen, vredesverdragen, kroning,…); (2) liederen en gedichten verspreid bij politieke crisissituaties (overlijden van de vorst, oorlog, oorlogsdreiging,…); (3) informatieve teksten: liederen en ‘journalistieke’ beschrijvingen in verzen van vieringen in verband met het vorstenhuis (intrede, geboorte, guldenvlieskapittel,…). Binnen deze drie categorieën worden gegevens verzameld en geïnterpreteerd die betrekking hebben op de genres, auteurs, de verspreiding, opvoerders, opdrachtgevers, het publiek, wedstrijdelementen, regionale en temporele verschillen en de overlevering. Hiervoor wordt ook gebruik gemaakt van verwijzingen naar verloren gegaan materiaal in contemporaine bronnen als stadsrekeningen, stedelijke ordonnanties en kronieken.

Een volgende fase van het onderzoek behandelt de beeldvorming rond de persoon van de vorst en zijn verhouding met de stad. Voor de representatie van de vorst zijn vooral het gebruik van epitheta, metaforiek en allegorie, typologie en verwijzingen naar eigentijdse situaties en opvattingen van belang. Het onderzoek naar de relatie stad - vorst zal in de eerste plaats uitgaan van de verwerking van het thema van de vorstenspiegel en van de voorstelling van de drie sociale standen. Er zal ook worden nagegaan in welke mate de beeldvorming in deze teksten is beïnvloed door de Franstalige hofliteratuur en door de beeldende kunsten, in het bijzonder het tableau vivant.

Op basis van het voorafgaande zal bij wijze van conclusie getracht worden aan te geven wat de functie was van de Bourgondisch-Nederlandse literatuur in de laatmiddeleeuwse en vroegmoderne stad en in de verhouding tussen de stad en het hof.

People

Supervisor(s)

Phd Student(s)