The resonant silence. Operationalisations of silence in four German-language novels. Annette Kolbs 'Das Exemplar', Franz Kafkas 'Der Verschollene', Arthur Schnitziers 'Therese. Chronik eines Frauenlebens' and Robert Walsers 'Der Räuber'

Het onderzoek naar de werking van het (ver)zwijgen in vier romans uit de eerste helft van de 20ste eeuw heeft geleid tot een opwaardering van de vertelde wereld. Terwijl vaak op het taalkritische aspect van moderne literatuur wordt gefocust, blijft het commentaar- en werkingspotentieel van de narratieve realiteit (haar figurenconstellaties, ruimtelijke en temporele dimensies, dialoog met het verteldiscours of de verteller en de manier waarop de fictionele werkelijkheid wordt gefocaliseerd) vaak onderbelicht. Weliswaar lijkt de samenhang tussen woord en beeld problematisch te zijn, deze wordt op een imaginair tekstniveau opnieuw gecreëerd, terwijl het onbetrouwbare vertellen de referentiële breuk met opzet ensceneert. In de analyses gaat mijn aandacht vooral uit naar zwijgende romanfiguren, afgewezen identiteiten, grensfenomenen, dynamische motieven, de tendens tot portretvorming en de werking van interne en externe focalisatie. De effecten van deze verteltechnieken worden gekoppeld aan een ideologiekritische alsook aan een zelf-reflexieve lectuur van de romans.